Rượu gạo Séng Cù - Đặc sản Lào Cai

Ở vùng núi cao Lào Cai, nơi những thửa ruộng bậc thang uốn lượn như dải lụa xanh ôm lấy triền núi, có những ngôi làng nhỏ nép mình bình yên dưới mây trời. Nơi ấy nổi tiếng với giống gạo Séng Cù – hạt tròn, trắng, thơm nức – được người Mông, Tày, Dao gìn giữ và canh tác qua bao đời. Với họ, Séng Cù không chỉ là lương thực, mà là linh hồn văn hoá, là câu chuyện của núi rừng, và là nguyên liệu tạo nên những ché rượu đậm hồn dân tộc.

Gần 20 năm trước, khi còn là một chàng trai trẻ mang theo khát vọng lập nghiệp, tôi đặt chân đến Lào Cai đầy bỡ ngỡ nhưng cũng tràn nhiệt huyết. Thật tình cờ, tôi được nghe những câu chuyện về rượu của từng vùng, được thưởng thức những loại rượu mà người dân gọi là "sản vật của làng bản". Những bậc tiền bối làm nghề rượu chia sẻ với tôi rằng:

“Rượu ngon không chỉ nhờ gạo tốt, mà còn nhờ cái duyên với nghề. Rượu phải sạch, phải thơm, phải giữ được hồn của đất trời.”

Nhưng ngày ấy, rượu của nhiều hộ trong bản vẫn chưng cất thủ công, đôi khi còn lẫn tạp chất, chưa đảm bảo an toàn. Từ đó, trong tôi nhen nhóm một khát vọng: giữ gìn hương vị truyền thống, nhưng phải nâng tầm chất lượng – tạo ra loại rượu sạch, an toàn từ 100% gạo Séng Cù.

Hành trình tìm “cái duyên” với nghề

Một lần tình cờ đọc được tài liệu về tháp chưng cất đa tầng – công nghệ tiên tiến được doanh nghiệp trong nước học hỏi từ nước ngoài – tôi như tìm thấy ánh sáng. Tháp đa tầng hoạt động theo nguyên lý chưng cất phân đoạn: hơi rượu đi qua từng tầng, mỗi tầng giữ lại một phần tạp chất; chỉ để lại giọt rượu tinh khiết nhất ở đỉnh tháp. Công nghệ này không chỉ loại bỏ methanol, aldehyde… mà vẫn gìn giữ đúng hương thơm đặc trưng của gạo Séng Cù.

Sau nhiều tháng đi tìm địa điểm, tôi quyết định chọn thôn Na Lốc 4, xã Bản Lầu làm nơi dựng xưởng. Tại đây, sau vô số thử nghiệm, lô rượu Séng Cù đầu tiên ra đời – trong vắt, thơm dịu, ngọt hậu, không nóng ruột, không gây mệt hay đau đầu.

Tự hào từ những thửa ruộng Séng Cù

Rượu Séng Cù Bản Lầu không chỉ lan tiếng ở địa phương. Du khách khắp nơi khi tới Lào Cai ngắm ruộng bậc thang đều tìm đến xưởng chúng tôi để thưởng thức loại rượu sạch – thơm – tinh khiết, mang đậm chất núi rừng.

Giữ hồn cốt – đưa rượu Séng Cù vươn xa

Giờ đây, sản phẩm Rượu Gạo Séng Cù trở thành niềm tự hào của Bản Lầu, là biểu tượng của Lào Cai. Tôi vẫn thường nói với những người đến thăm xưởng:

“Làm rượu phải có cái duyên. Duyên với nghề, với đất, với từng hạt gạo. Giữ được cái duyên ấy thì mới giữ được hồn của rượu Séng Cù.”

Tháp chưng cất đa tầng – từ một công nghệ xa lạ – đã trở thành cầu nối giúp rượu Séng Cù kết hợp nét tinh túy truyền thống với chuẩn mực an toàn hiện đại.

Và thế là, mỗi giọt rượu Séng Cù hôm nay đều mang trong mình câu chuyện về đất – về người – và về một khát vọng: đưa hương vị trong trẻo, an lành của núi rừng Lào Cai đến với mọi thực khách.